คู่สีตรงข้าม คือ คู่ของสีที่อยู่ตรงข้ามฝั่งกันจากวงล้อสี ซึ่งวงล้อสีที่เราใช้กันในวงการศิลปะเป็นวงล้อสีที่มาจากสามแม่สีได้แก่ แดง-เหลือง-น้ำเงิน (Traditional Color Wheel) แม่สีเหล่านี้เรียกว่าสีในระดับขั้นแรกหรือปฐมภูมิ (Primary Colors) นำไปผสมซึ่งกันและกันจะได้สีขั้นที่สองหรือทุติยภูมิ (Secondary Colors) และต่างก็ผสมซึ่งกันและกันอีกครั้งจะได้สีขั้นที่สามหรือสีตติยภูมิ (Tertiary Colors)
วงล้อสีอีกรูปแบบหนึ่งเป็นรูปแบบวงล้อสีสมัยใหม่ (Modern Color Wheel) หรือวงล้อสีที่เกิดขึ้นจากระบบแม่สีแสง แดง-เขียว-น้ำเงิน (RGB Color Wheel) เข้าใจง่ายๆว่าเป็นการรวมกันของแสงซึ่งท้ายที่สุดจะได้สีขาว ทั้งสองวงล้อจะมีคู่สีที่ไม่เหมือนกัน อย่างของ RYB Color Wheel เลือกสีแดง คู่สีจะได้สีเขียว แต่หากเป็นของ RGB เลือกสีแดงจะได้คู่สีฟ้าแทน
ความเป็นจริงนั้นเราไม่สามารถหาคู่สีที่เป๊ะขนาดนั้นได้ ยิ่งเป็นการถ่ายภาพด้วยแล้วตัวแปรที่ควบคุมไม่ได้ก็มีอยู่เยอะ ข้ออนุโลมเล็กๆน้อยๆอย่างการเลือกสีที่เพี้ยนไปนิดหน่อยไม่นับว่าเป็นปัญหามากและยังคงความรุนแรงในแบบของคู่สีตรงข้ามได้อยู่
ตัวอย่างการเลือกใช้คู่สีตรงข้ามในการออกแบบเสื้อผ้า | แหล่งที่มา
การใช้งานคู่สีตรงข้ามในภาพถ่ายทำให้เกิดแรงกระแทกทางความรู้สึกอยู่สูง มันช่วยให้ภาพถ่ายเกิดความน่าสนใจได้อย่างมาก แต่ข้อเสียก็คือภาพถ่ายถูกละความสนใจและเป็นที่จดจำได้ไม่นาน อีกทั้งความไม่สบายตาจากคู่สีดังกล่าวมีอยู่สูง มีวิธีหลีกเลี่ยงอยู่ว่าให้เลือกใช้สีใดสีหนึ่งในคู่สีด้วยมิติความสว่างหรือมิติความอิ่มตัวที่ลดค่าลงมา เพียงเท่านี้การใช้งานคู่สีตรงข้ามจะดูสบายตาและผ่อนคลายมากขึ้นได้
จานสีตัวอย่างของคู่สีแบบตรงข้าม