เพื่อให้เห็นภาพ ผู้สอนจะแสดงให้เห็นกฏสามส่วนแบบแนวนอนเทียบกับกฏจุดตัดเก้าช่องซึ่งก็คือกฏสามส่วนแบบแนวนอนและแนวตั้งผสมกันนั่นแหล่ะ แน่นอนว่าพอมันผสมกันก็ต้องคิดให้มากกว่าเดิมในการใช้งานเพราะหลักการใช้งานของกฏโครงสร้างแบบสามส่วนเป็นเรื่องของดุลยภาพแบบไม่อยู่กลางภาพ แต่กฏโครงสร้างแบบจุดตัดเก้าช่องนอกจากจะมีเรื่องดุลยภาพเป็นทุนเดิมที่ต้องคิดอยู่แล้วยังมีเรื่องของการเว้นน้ำหนักของจุดสนใจ, ความแปลกแยกในภาพ และมิติของภาพเพิ่มเข้ามาด้วยนะ
กฏโครงสร้างแบบสามส่วน และแบบจุดตัดเก้าช่อง
การใช้งานจุดตัดเก้าช่องนั้นก็เหมือนต่อยอดมาจากกฏสามส่วนอีกทีดังที่ได้กล่าวไปก่อนหน้า โดยมีหลักการที่ว่า “ให้นำวัตถุที่มีความน่าสนใจไว้ในจุดตัดผ่านใดๆใน 4 จุดของเส้นในภาพ ถ่วงด้วยน้ำหนักโดยรวมของภาพด้วยหลักการทางดุลยภาพ” หมายความว่าการจัดองค์ประกอบในลักษณะดังกล่าวจะเล่นกับการวางภาพแบบไม่ใช่ตรงกลาง ผสมไปกับการรักษาดุลยภาพด้วยสิ่งที่เหลือ ดังนั้นการใช้งานกฏนี้ให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพจึงไม่ใช่แค่นึกจะวางอะไรก็วางลงไป เพราะดุลยภาพของภาพถ่ายจะมีความบกพร่องได้ง่าย
จุดตัดเก้าช่องกับการใช้งานแบบสองมิติ
เห็นไหมครับว่า ‘ศิลปะคืออะไรก็ได้… แต่อะไรก็ได้ไม่ใช่ศิลปะ….’
ความลับของกฏโครงสร้างแบบจุดตัด 9 ช่องนั้น สำหรับผู้ที่ได้เรียนหลักสูตร ‘ศิลปะแห่งการจัดองค์ประกอบภาพถ่าย’ กับ DozzDIY อย่างเต็มรูปแบบ ก็คือการนำเอาหลักการของจุดสนใจและดุลยภาพในแบบ 2 และ 3 มิติมาพิจารณาร่วมกัน ดังที่จะได้แสดงให้เห็นดังต่อไปนี้ครับ
หลักการของความลับที่ 1 นั้นง่ายๆ มีวิธีใช้ที่ว่า ถ้าวัตถุหรือสิ่งที่สนใจมีแนวโน้นในการชี้นำให้ภาพมีน้ำหนักไปทางไหน ให้วางไว้ในทิศทางตรงกันข้าม เช่น รถที่กำลังวิ่งไปทางซ้ายเราจะวางไว้ทางซ้ายของภาพก็คงจะดูหนักซ้ายมากกว่าการวางรถไว้ทางด้านขวา และสำหรับกฏโครงสร้างแบบจุดตัดเก้าช่องเองก็มีสี่จุดที่วางได้เพิ่มเข้ามาอีก ควรพิจารณาการวางภาพพร้อมกับพื้นที่เว้นว่างให้ดี
เพราะจุดตัดเก้าช่องมีกฏสามส่วนผสมอยู่จึงใช้หลักการนี้ได้
การวางภาพในลักษณะดุลยภาพแบบทิศทางภายใต้กฏโครงสร้าง
กรณีของจุดสนใจที่ไม่มีทิศทางนั้นก็คงง่ายขึ้นมาหน่อย เพราะเราสามารถวางให้จุดที่มีความน่าสนใจเป็น 1 ใน 3 หรือ 2 ใน 3 ของภาพก็ได้ ขึ้นอยู่กับว่าเราจะนำเสนออะไร เพราะกฏสามส่วนเดิมเองก็เป็นการเน้นหนักให้กับความน่าสนใจด้วยการวางสัดส่วนที่ไม่เท่ากันในภาพอยู่แล้ว และก็อย่าไปยึดติดกับกฏว่าต้องเป็นแนวนอนหรือแนวตั้งเสมอใหม่ ลองอะไรใหม่ๆอาจจะได้ผลลัพธ์ที่คาดไม่ถึงก็ได้
การวางจุดสนใจแบบอิสระไม่ว่าจะเป็นแบบ 1 ใน 3 ส่วน หรือ 2 ใน 3 ส่วน
ตัวอย่างการใช้งานแบบกฏสามส่วน
การใช้งานกฏแบบที่สาม ให้มองในมิติของความลึกของโครงสร้างเข้าไป จะพบว่าเราสามารถใช้กฏโครงสร้างดังกล่าวในแง่ของความ “ใกล้-ไกล” ได้อีกด้วย ทำให้กฏโครงสร้างที่ดูเหมือนจะเบสิกนี้มีความสนุกและหลากหลายในการใช้งานเพิ่มเข้ามา เพราะถึงแม้ว่าภาพถ่ายจะเป็นงานในลักษณะสองมิติ เราก็ใช้ความลวงตาของขนาดสร้างระยะที่ใกล้-ไกล ได้ ดังเช่นระยะชัดที่เกิดจากการใช้รูรับแสงนั่นเอง
กฏโครงสร้างจุดตัด 9 ช่อง แบบ 3 มิติ
ดุลยภาพสามมิติแบบจุดตัด 9 ช่อง มีภูเขาเป็นฉากหลัง
ใครล่ะจะไปคิดว่าภายใต้กฏที่ไม่น่าจะมีอะไรจะกลายเป็นการคิดถึงความน่าสนใจต่างๆมาประยุกต์ใช้ร่วมกับกฏได้มากขนาดนี้ และนี่คือกฏโครงสร้างแบบจุดตัดเก้าช่อง ที่เป็นส่วนเล็กมากๆจากหลักสูตร ‘ศิลปะแห่งการจัดองค์ประกอบภาพถ่าย’ จาก DozzDIY ผู้สอนเชื่อว่าหลังจากจบบทความนี้น่าจะมีคนร้อนวิชาและนำไปใช้บ้างแล้วล่ะ ขอให้โชคดีนะครับ