การเลือกฟิลเตอร์เลนส์ สำหรับมือใหม่

การเลือกฟิลเตอร์ไม่ต้องซับซ้อนหากเข้าใจหลักการและเลือกตามความต้องการจริง

จากประสบการณ์การสอนถ่ายภาพ คำถามที่นักเรียนถามบ่อยที่สุดคือ ฟิลเตอร์เลนส์ตัวไหนควรซื้อก่อน? ความสับสนนี้เกิดจากการมองฟิลเตอร์เป็นอุปกรณ์ที่ซับซ้อนและแพง แต่จริงๆ แล้วฟิลเตอร์เป็นเครื่องมือพื้นฐานที่ช่วยปกป้องเลนส์และยกระดับคุณภาพภาพได้อย่างชัดเจน

การเลือกฟิลเตอร์ไม่ต้องซับซ้อนหากเข้าใจหลักการและเลือกตามความต้องการจริง ฟิลเตอร์มีเพียง 3 ประเภทหลักที่ช่างภาพควรรู้จัก การลงทุนทีละขั้นตามประสบการณ์จะช่วยให้ได้ฟิลเตอร์ที่เหมาะสมโดยไม่เสียเงินฟรี

ทำความรู้จักกับฟิลเตอร์เลนส์

ฟิลเตอร์คือแผ่นกระจกพิเศษที่ใช้ติดหรือวางไวง้หน้าหน้าเลนส์ในการถ่ายภาพ เพื่อปรับแต่งแสงก่อนเข้าไปยังเลนส์และเซนเซอร์ของกล้อง ถ้าให้สรุปง่ายๆ มี 3 ประเภทด้วยกันได้แก่

UV Filter

เป็น Filter ใสหรับช่วยปกป้องเลนส์ของเราจากฝุ่น น้ำ รวมไปถึงอะไรก็ตามที่สามารถทำอันตรายต่อหน้าเลนส์เราได้

Polarizing Filter

ลดแสงสะท้อน และทำให้ภาพมีความอิ่มตัวของสีมากขึ้น ช่วยทำให้ท้องฟ้ามีสีคราม

ND Filter

ลดปริมาณแสงที่จะเข้าสู่เลนส์และเซนเซอร์กล้องของเรา มักนำไปประยุกต์ใช้กับการถ่ายภาพแบบ Long exposure

เราสามารถติดตั้งฟิลเตอร์ได้ 2 วิธีด้วยกันได้แก่

Screw-on – หมุนเกลียวเข้ากับเลนส์ของเราได้เลย ข้อดีของการติดตั้งประเภทนี้คือสะดวก และประหยัด แต่ต้องเลือกขนาดของฟิลเตอร์ให้เหมาะกับขนาดหน้าเลนส์ของเรา หากเรามีเลนส์หลายขนาดก็ต้องซื้อฟิลเตอร์หลายขนาดตามไปด้วย
Square System – ใช้การติดตั้งผ่านตัวยึด (Holder) โดยตัวยึดสามารถขยับเปลี่ยนไปตามขนาดของเลนส์ได้ ข้อเสียคือราคาค่อนข้างสูงเพราะต้องซื้อทั้ง Holder ที่รองรับขนาดเลนส์ของเรา และ Filter อีก

UV Filter - ตัวเลือกแรกของมือใหม่

อย่างที่กล่าวไปว่า UV Filter มีหน้าที่หลักคือ ปกป้องเลนส์ จากฝุ่น ความชื้น รอยขีดข่วน มากกว่าปรับภาพของเรา นี่คือเหตุผลว่าทำไมเวลาเราเลือกซื้อเลนส์ ควรจะเลือกซื้อ UV Filter ควบคู่กันไปด้วย

เมื่อไหร่ควรใช้ UV Filter

ถ้าเราไปถ่ายในสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายเช่นมีฝุ่น ลม หรือฝน และต้องการความอุ่นใจในการปกป้องเลนส์ของเรา ก็ควรจะติดไปด้วยครับ

ปัญหาที่อาจจะพบ

บางครั้งการถ่ายภาพช่วงที่แสงแรงมากๆ ก็มีมีโอกาสทำให้เกิดแสงแฟร์ (Flare) ได้ครับ รวมไปถึงการถ่ายภาพกลางคืนก็อาจจะเจอแสงสะท้อน (Reflection) ได้เช่นกัน โดยมักจะเกิดจาก UV Filter ที่มีคุณภาพต่ำ

จากประสบการณ์ของผมเองมักจะใส่ UV Filter ไว้เสมอครับ เพื่อป้องกันรอยขีดข่วนและฝุ่นบนหน้าเลนส์ หากเกิดอะไรขึ้นกับเลนส์แล้วไม่ว่าน่าจะเสียหายหลายบาทอยู่นะครับ

Polarizing Filter

หน้าที่หลักของ Polarizing Filter คือลดการสะท้อนของแสงจากผิวน้ำ กระจก โลหะ ทำให้สีฟ้าใสขึ้น เมฆชัดขึ้น และภาพมีความอิ่มตัวของสีมากขึ้น

โดยการใช้งาน เราจะต้องหมุนฟิลเตอร์ขณะมองภาพใน Viewfinder / จอ LCD จนได้ผลลัพธ์ที่ต้องการเช่นท้องฟ้าดูสีสวยขึ้น

ฟิลเตอร์ชนืดนี้มักถูกใช้งานในการถ่ายภูเขา ทะเล ธรรมชาติ รวมไปถึงสถาปัตยกรรมต่างๆครับ

ผมเองตอนมีกล้องของตัวเองครั้งแรกก็ถูกเสนอขาย Polarizing Filter มาด้วยโดยไม่รู้ว่าจะต้องใช้งานอย่างไร บางครั้งภาพออกมามีสีแปลกมาก แต่พอเริ่มใช้งานจริงๆ สามารถช่วยสร้างภาพที่ดีได้เลยครับ

Neutral-density filter (ND)

หน้าที่หลักของ ND filter คือลดปริมาณแสงโดยไม่เปลี่ยนสี เปรียบเหมือนการใส่แว่นกันแดดให้กล้องของเรานี่เองครับ โดยประเภทและอัตราของการทำให้แสงผ่านมาได้ให้เราดูจากค่า ND ที่ระบุไว้ครับ เช่น

ND2 = ลดแสงครึ่งหนึ่ง (1 Stop)
ND4 = ลดแสง 1/4 (2 Stop)
ND8 = ลดแสง 1/8 (3 Stop)

ข้อควรระวัง ถึงแม้ค่า ND จะเป็นมาตรฐานแต่สำหรับสินค้าบางแบรนด์ หรือบางวงการจะมีชื่อสินค้าที่แตกต่างกันออกไป

การใช้งาน ND filter นั้นมักถูกใช้ในการถ่ายภาพแบบ Long Exposure ที่ต้องเปิดหน้ากล้องนานๆ หรือ Shallow DOF ในที่แสงแรงเพื่อให้ได้มิติของความชัดตื้น

สามารถอ่านเพิ่มเติมในหัวข้อ การถ่ายภาพชัดตื้น และ การถ่ายภาพแบบ Long Exposure

การเลือกซื้อและการดูแลรักษา

ถ้าจะต้องหาฟิลเตอร์มาใช้สักอัน ควรดูตามประเด็นเหล่านี้ครับ

คุณภาพของกระจก

ควรเลือก Filter ที่มีการ Multi-coating เพื่อลดปัญหาการสะท้อนของแสง
หลีกเลี่ยงของที่ราคาถูกเกินไป และแบรนด์ไม่เป็นที่รู้จัก

การดูแล

เช็ดด้วยผ้า Microfiber
เก็บในกล่องป้องกันรอยขีดข่วน
หลีกเลี่ยงการสัมผัสหน้ากระจกโดยตรง

แบรนด์แนะนำมือใหม่

Hoya
Kenko
B+W
Nisi

สรุป

สำหรับมือใหม่ควรเริ่มต้นด้วย UV Filter เป็นลงทุนแรกที่คุ้มค่าในการปกป้องเลนส์ราคาแพง ต่อด้วย Polarizing Filter เมื่อเริ่มถ่ายภูเขา ทะเล หรือสถาปัตยกรรม และ ND Filter เมื่อต้องการทดลองเทคนิคขั้นสูง

หลักการเลือกซื้อที่สำคัญคือเริ่มจากความจำเป็นไม่ใช่ความอยาก และเลือกคุณภาพเหนือราคา เพราะ Filter ถูกเกินไปสามารถทำลายคุณภาพภาพได้ และควรลงทุนทีละชิ้นแล้วค่อยซื้อเพิ่มเติม

ข้อสำคัญที่ต้องจำคือ Filter ไม่ใช่เครื่องมือวิเศษที่สามารถแก้ปัญหาเทคนิคการถ่ายภาพพื้นฐานได้ แต่การใช้ Filter ที่ถูกต้องร่วมกับเทคนิคที่ดีจะช่วยสร้างภาพที่น่าประทับใจได้

สามารถอ่านเพิ่มเติมประเด็น การใช้งานฟิลเตอร์สำหรับมือใหม่

ขอให้สนุกกับการถ่ายภาพครับ