บทความนี้จึงเป็นการกล่าวถึงความสำคัญและเกร็ดความรู้เกี่ยวกับแคตตาล็อกที่ช่วยให้ผู้เรียนนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่องานของตนเองมากที่สุด เราจะปรับแต่งหรือจัดการอะไรเกี่ยวกับแคตตาล็อกได้บ้าง ตามผู้สอนมาเลยครับ
การเปรียบเปรยแคตตาล็อกให้เป็นรูปธรรมมากที่สุดเพราะคนส่วนมากพอกล่าวถึงแคตตาล็อกอาจจะนึกไม่ออกว่ามันคืออะไร ผู้สอนอยากให้จินตนาการถึงตู้เอกสารครับ การทำงานของเรานั้นย่อมมีความเกี่ยวข้องกับไฟล์รูปภาพและแฟ้มภาพอยู่แล้ว เช่น ภาพถ่ายนางแบบในวันที่ 2 พฤศจิกายน 2020 ทีนี้คำถามคือมีอะไรจะมาบันทึกมันล่ะ? เพราะเรามีแฟ้ม (Folder) ที่มีภาพ (Pictures) อยู่ในแฟ้มจำนวนมาก สิ่งนั้นก็คือแคตตาล็อกยังไงล่ะครับ
แคตตาล็อกเป็นเหมือนตู้เอกสาร, โฟลเดอร์เป็นเหมือนแฟ้ม และ เอกสารภายในเป็นเหมือนรูปภาพจำนวนมากในแฟ้ม
แคตตาล็อกจึงเป็นสิ่งแรกที่เราต้องระบุหลังจากการติดตั้งโปรแกรม LR Classic CC เสร็จและมีการเริ่มเปิดใช้งาน โดยที่ตำแหน่งดั้งเดิมของแคตตาล็อกนั้นจะมีการบรรจุข้อมูลการพรีวิวแนบเอาไว้ด้วยเสมอ
สรุปง่ายๆ แคตตาล็อกจึงเป็นเหมือนตู้เก็บแฟ้มเอกสารที่ในแฟ้มมีภาพถ่ายจำนวนมากเอาไว้นั่นเองครับ
อันนี้ถือเป็นความรู้ของผู้สอนที่ได้จากการเรียนรู้ข้อผิดพลาดว่าเราไม่ควรทำงานอยู่กับแคตตาล็อกเดียวหลายๆปีเพราะถ้าหากยิ่งเป็นการเก็บแคตตาล็อกเอาไว้ที่เครื่องด้วยแล้วพื้นที่ว่างจะถูกเก็บสะสมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆตรงนี้ขอให้ตรวจสอบดีๆด้วยนะครับ
แยกแคตตาล็อกปีละ 1 แคตตาล็อกดีที่สุด อันไหนไม่ใช้ก็เก็บไว้ในฮาร์ดดิสก์ภายนอกก็ได้ครับ
ยกตัวอย่างเช่น เฉลี่ยแล้ว 1 เดือนเราถ่ายรูปไปกี่พันไป อย่างผู้สอนเดือนนึงไม่เกิน 300 ใบแน่ๆแคตตาล็อกก็ไม่หนักมาก ดังนั้นการสร้างแคตตาล็อกใหม่แบบปีต่อปีจึงดีที่สุดสำหรับผู้สอน เช่น แคตตาล็อกของปี 2019 ก็จะมีแต่แฟ้มภาพของเดือนมกราคม–ธันวาคม ของปี 2019 เท่านั้น
ซึ่งแคตตาล็อกที่ไม่ใช้ในขณะนั้นหรือเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะแยกเอาไปเก็บไว้ในฮาร์ดดิสก์ภายนอกต่อไป
บางคนบอกว่าระบบที่น่าหงุดหงิดใจทุกครั้งเวลาปิดโปรแกรมก็คือการสำรองข้อมูล กระบวนการนี้ก็มีทั้งข้อดีข้อเสียตรงที่ว่าเราพออุ่นใจได้ถ้าหากว่าแคตตาล็อกเกิดเสียหายหรือเปิดไม่ได้ขึ้นมา (ขอบอกไว้เลยว่าน้อยมาก) ตรงนี้ไปตั้งค่าเอาเองได้ใน Catalog Settings > General ว่าอยากให้สำรองได้วันละคร้ัง, สัปดาห์ละครั้ง, เดือนละครั้ง, ทุกๆครั้ง, ปิดโปรแกรมในครั้งหน้า หรือว่าไม่ต้องสำรองข้อมูล
อยากให้สำรองได้วันละคร้ัง, สัปดาห์ละครั้ง, เดือนละครั้ง, ทุกๆครั้งที่ปิดโปรแกรม, การปิดโปรแกรมครั้งหน้า, ปิดโปรแกรมในครั้งหน้า หรือว่าไม่ต้องสำรองข้อมูล
คล้ายๆกับการเก็บภาพและทุกอย่างไว้ในฮาร์ดดิสก์ลูกที่สองนั่นเองครับ ฮาร์ดดิสก์ที่เราเก็บตายไปเลยไม่ได้เอาไปไหนด้วย สำหรับคนที่หวงแหนภาพถ่ายดั่งสมบัติชิ้นสำคัญในชีวิต อันนั้นก็ควรพิจารณาการสำรองข้อมูลไว้ดีกว่าครับ
ตอนเรารับชมข้อมูลภาพจำนวนมากใน Grid View และเริ่มพรีวิวดูทีละภาพในโมดูล Library กระบวนการนั้นยังไม่เรียกว่ามีการดึงข้อมูลไฟล์ภาพของจริงมาแสดงแบบเต็ม ส่วนนี้เรียกว่า File Handling ซึ่งหมายถึงการควบคุมการแสดงผลไฟล์แบบคร่าวๆที่ต้องใช้ข้อมูลภาพมาสำรองเอาไว้ที่โฟลเดอร์เก็บแคตตาล็อกนั้น ยิ่งมีภาพจำนวนมากขึ้นเท่าไร ไฟล์แคตตาล็อกยิ่งมีขนาดใหญ่ขึ้นไปด้วยเราจึงต้องเตรียมการวางแผนดีๆจะได้ไม่มาเจอปัญหาเครื่องอืดในภายหลัง
การ Optimize Catalog… เป็นวิธีที่โปรแกรมจะปรับค่าต่างๆให้เหมาะสมกับความเร็วของพิวเตอร์เราโดยอัตโนมัติ
สำหรับคนที่ไม่รู้ว่าควรตั้งอะไรยังไง ให้ไปที่ File > Optimize Catalog (win) | Lightroom Classic > Optimize Catalog (mac) ก็ได้เลยครับง่ายดี
ส่วนของ File Handling ใน Lightroom Classic CC ใน Catalog Settings จะมีตัวเลือก Automatically Discard 1:1 Previews ตรงนี้มีประโยชน์กับภาพที่ไม่ค่อยได้เรียกกลับมาดูอาจจะแต่งภาพและ Export ไปเรียบร้อยนานแล้ว ก็ตั้งเอาไว้ว่า ‘นานเท่าไหร่ LR Classic จึงจะลบไฟล์พรีวิวออกไป’ ส่วนนี้ก็มีผลให้ขนาดของแคตตาล็อกเบาลงมากยิ่งขึ้น นอกไปจากการตั้งค่าขนาดและคุณภาพไฟล์พรีวิว
ตั้งค่าการแสดงผลแบบ 1:1 ได้ที่ส่วนของ File Handling ใน Catalog Settings
ทีนี้หลายคนคงสงสัยว่า ‘ถ้าเราเข้าไปยังโฟลเดอร์เพื่อเปลี่ยนชื่อ, ย้ายไฟล์, ลบไฟล์ แล้วมันจะต่างกับการมีแคตตาล็อกยังไง?’ ขอเรียนให้ทราบว่าแคตตาล็อกใน Lightroom Classic CC มีไว้เพื่อติดตามตำแหน่งและระบุสิ่งต่างๆที่ภาพนั้นมีออกมาเป็นหมวดหมู่ให้เราเข้าใจง่ายกว่าที่ระบบปฏิบัติการมียังไงล่ะครับ เพราะถ้าทำใน Explorer ของ Windows หรือ Finder ของ Macintosh นั้นก็คงได้แหล่ะแต่เชื่อเถอะครับว่าแคตตาล็อกสะดวกกว่ามาก แถมยังจัดการได้อย่างเป็นขั้นตอนและหลงลืมน้อยกว่าทำข้างนอกเยอะเลย
นอกจากนี้แล้วสิ่งที่ระบบภายนอกทำไม่ได้เหมือน LR Classic ยังมีเรื่องของคอลเลกชันและข้อมูลคำเฉพาะที่เรากำหนดเพื่อความเข้าใจง่ายๆได้ด้วยตนเองทันที สิ่งนี้มีไว้เพื่อจัดระเบียบความเข้าใจของตำแหน่งและความเกี่ยวข้องกันอย่างชาญฉลาด โดยไม่ไปยุ่งกับโฟลเดอร์เดิมของภาพด้วยนะครับ
สำคัญขนาดนี้แคตตาล็อกกลับเป็นสิ่งที่ผู้ใช้งานโปรแกรมหน้าใหม่หรือหน้าเก่าทั้งหลายให้ความสำคัญน้อยมากเพราะมัวไปโฟกัสอยู่กับการใส่พรีเซ็ตหรือแต่งภาพโทนนั้นโทนนี้ หารู้ไม่ว่าปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตก็คือเรื่องของแคตตาล็อกที่หากเสียเวลาเรียนรู้สักนิดจะมีประโยชน์กับการทำงานอย่างมากเลยล่ะ