เคล็ดลับที่ทำให้ช่างภาพเก่งๆมีรูปถ่ายที่สวยและจังหวะที่ดีแทบจะตลอดเวลานั้น เหตุผลหลักคือการที่พวกเขาจะไม่ทำอย่างที่คนทั่วไปทำ บทความนี้จะอธิบายถึงปัจจัย 4 ข้อที่ผู้เรียนจะต้องไปศึกษาและแตกแขนงย่อยต่อไปเพื่อพัฒนาการถ่ายรูปของตัวเองให้ดีมากยิ่งขึ้น

ไม่ว่าผู้เรียนจะใช้กล้องถ่ายภาพที่มาจากโทรศัพท์มือถือ หรือจากกล้องถ่ายภาพดิจิตอลตั้งแต่ระดับล่างสุดไปจนถึงเรือธง สิ่งเหล่านั้นยังไม่เป็นปัจจัยเพียงพอในการสร้างสรรค์ภาพถ่ายที่ดี เพราะมากกว่าครึ่งนั้นเกิดจากประสบการณ์และความนึกคิดของผู้บันทึกภาพเอง การติดตามและพัฒนาในด้านของอุปกรณ์จึงควรทำอย่างเหมาะสมไม่เดือดร้อน และไม่ตกอยู่ในวังวนของกระแสกล้องรุ่นใหม่ๆโดยไม่จำเป็น

มีปัจจัยมากมายที่ทำให้ภาพทั้งสวยและน่าสนใจ
Photographer : Apichat Thanasiriphakdee
Hasselblad X1D + Hasselblad XCD 90mm f/3.2

ผู้เรียนจำเป็นต้องแยกให้ออกระหว่าง ‘ภาพที่สวย’ กับ ‘ภาพที่ดี’ ให้ได้เสียก่อน จริงอยู่ที่ทั้งสองต่างก็ใช้ทักษะ, ประสบการณ์ และความรู้ความเข้าใจมาประกอบ ภาพที่สวยอาจไม่ใช่ภาพที่ดี และภาพที่ดีอาจไม่ใช่ภาพที่สวยก็ได้ แต่ถ้าภาพมีสององค์ประกอบนี้อยู่ด้วยกันแล้ว การทำงานด้านภาพถ่ายก็จะมีคุณค่าและน่าบอกต่อมากยิ่งขึ้นตามไป

อย่างไรก็ตาม ข้อปฏิบัติด้านล่างเป็นประเด็นคร่าวๆที่ควรทราบ ดังนี้

1. มองแสงให้เป็นเครื่องมือสื่ออารมณ์

จงจำไว้อยู่เสมอว่า ‘การถ่ายภาพ หมายถึง การบันทึกทิศทางของแสงที่ตกกระทบลงบนวัตถุ‘ วัตถุซึ่งเป็นประธานของภาพนั้นจะงดงามได้แค่ไหนจึงเกิดจากทิศทางแสงโดยตรง ดังนั้นถ้าไปบันทึกเอาตอนแสงแย่ๆ วัตถุชิ้นนั้นก็จะดูแย่ตามไปด้วย เช่น การใช้แฟลชหัวกล้องยิงไปยังตัวแบบที่เป็นคนตรงหน้าโดยตรง แสงที่ได้จะแข็งอย่างมากเนื่องจากเป็นแหล่งกำเนิดแสงขนาดเล็ก ขอให้หลีกเลี่ยงเอาไว้

แสงที่ให้อารมณ์นุ่มนวลอบอุ่น
Sigma SD Quattro H + Sigma 135mm f/1.8 DG HSM Art

แสงกลางวันที่เปิดรายละเอียดทั้งด้านขวาและล่าง
Sigma SD Quattro H + Sigma 50mm f/1.8 DG HSM Art

แสงทองที่ลอดมาเป็นเส้นช่วงพระอาทิตย์ตกดิน
Sigma SD Quattro H + Sigma 50mm f/1.4 DG HSM Art

ถ้าหากว่าเป็นการใช้แสงนอกอาคารอย่างแสงจากดวงอาทิตย์ซึ่งเกิดขึ้นและแปรเปลี่ยนไปตามธรรมชาติ ช่วงเวลาที่ดีที่สุดหรือที่เรียกว่า ‘นาทีทอง’ (Golden Hour) จะอยู่ในช่วงของแสงอาทิตย์ในตอนเช้าและตอนเย็น หรือถ้าไม่อยากรอก็ดูว่ามีเงาเกิดขึ้นที่พื้นเป็นอย่างไร เข้มมากหรือไม่ ถ้าไม่มีก็ลองถ่ายรูปดูได้เลย

หากเรามีความเข้าใจเกี่ยวกับทิศทางของแสงเป็นอย่างดี ต่อให้ใช้สมาร์ทโฟนภาพถ่ายก็จะยังดีอยู่ ความจริงข้อนี้ยังไงก็ไม่เปลี่ยน

2. เล่าเรื่องใหม่ด้วยมุมมองของภาพถ่าย

ในเมื่อของทุกอย่างบนโลกใบนี้เคยถูกบันทึกเอาไว้ด้วยกันแล้วทั้งนั้น สิ่งที่ต่างออกไปก็คือมุมมองในการเล่าเรื่อง ‘มุม’ จึงเป็นสิ่งที่ช่างภาพแต่ละคนมีความแตกต่างกันเพราะสิ่งนี้สะท้อนความนึกคิดและจิตวิญญาณแห่งความเป็นตัวตนของผู้ถ่าย สิ่งที่จะบอกเล่าวัตถุชิ้นนั้นได้ดีแค่ไหนก็เกิดจากมุมที่ใช้นี่เอง

มุมกดแบบนี้เห็นบ่อยอาจไม่ค่อยน่าสนใจ
Sigma SD Quattro H + Sigma 50mm f/1.4 DG HSM Art

เปลี่ยนเป็นมุมเสยหรือด้านข้างจะน่าสนใจมากขึ้น
เพราะเป็นมุมมองที่ไม่ค่อยได้เห็นนัก
Sigma SD Quattro H + Sigma 135mm f/1.8 DG HSM Art

ยกตัวอย่างเช่น การถ่ายภาพดอกไม้ ซึ่งปกติแล้วมนุษย์มักมีขนาดตัวสูงกว่าดอกไม้ ทำให้มุมที่เคยเห็นเป็นปกติคือมุมก้ม ถ้าถ่ายภาพดอกไม้ด้วยมุมก้มภาพในส่วนตาคนทั่วไปอาจไม่เป็นที่น่าสนใจก็ได้

ทั้งนี้ทั้งนั้น มุมที่ใช้ต้องสัมพันธ์กับการจัดวางองค์ประกอบในภาพด้วย เริ่มตั้งแต่การหา จุดสนใจในภาพ > กฏโครงสร้าง > ดุลยภาพ เพื่อผลลัพธ์ที่ได้ตรงตามความตั้งใจของผู้บันทึกให้มากที่สุด

3. เครื่องมือที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

ถ้าเป็นกล้องถ่ายภาพดิจิตอลทั่วไป เครื่องมือและอุปกรณ์ที่จะช่วยให้การบันทึกภาพในสถานการณ์ต่างๆที่ต้องมีเทคนิคบางอย่าง เช่น การลากแสงไฟ สามารถทำได้ด้วยการติดตั้งกล้องกับขาตั้ง หรือการใช้สายลั่นชัตเตอร์ สำหรับผู้ที่ใช้โทรศัพท์มือถือก็ทำได้เช่นกัน เช่น การใช้หูฟังเป็นตัวกดชัตเตอร์เสียเอง หรือถ้ากล้องจากโทรศัพท์มือถือมีระยะที่ไม่เพียงพอ ก็สามารถใช้ตัวแปลงเลนส์แก้ปัญหานี้ได้ 

กล้องใหญ่นั้นอุปกรณ์เยอะแยะวุ่นวายไปหมด ทั้งกริป, ขาตั้ง, แฟลช และอื่นๆอีกมาก
Sigma SD Quattro H + Sigma 135mm f/1.8 DG HSM Art

แต่การแปลงเลนส์บนกล้องโทรศัพท์มือถือนั้นก็ไม่ได้เหมือนกับการเปลี่ยนเลนส์บนกล้องถ่ายภาพดิจิตอลไปเสียทีเดียว เพราะมีชิ้นแก้วที่เพิ่มปริมาณมากขึ้น ทำให้คุณภาพลดลงกว่าการถ่ายภาพผ่านเลนส์ของโทรศัพท์โดยไม่มีตัวช่วยอะไร

4. ตกแต่งแก้ไขภาพอย่างมีวัตถุประสงค์ชัดเจน

การตกแต่งแก้ไขภาพเป็นกระบวนการหนึ่งที่ช่างภาพทุกคนต้องมีส่วนร่วม เพราะไฟล์ภาพที่บันทึกลงแบบดิจิตอลนั้นความสมบูรณ์ในตอนแรกอาจยังไม่ถึงที่สุด โดยที่การแก้ไขนั้นเริ่มไปตั้งแต่การจัดองค์ประกอบภาพใหม่ไปจนถึงการปรับรายละเอียดภาพส่งออกไปยังแหล่งต่างๆ

โปรแกรม Sigma Photo Pro สำหรับผู้ใช้งานกล้องถ่ายภาพดิจิตอล Sigma เท่านั้น

สำหรับโปรแกรมตกแต่งภาพถ่ายที่รู้จักกันดีบนคอมพิวเตอร์นั้นเริ่มไปตั้งแต่ Adobe Lightroom Classic, Adobe Photoshop, Capture One Pro, Iridient Developer, Sigma Photo Pro และอื่นๆอีกมากมาย ทั้งฟรีและไม่ฟรี

แต่ถ้าเป็นแอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มือถือก็มีเยอะยิ่งกว่า ไม่ว่าจะเป็น SnapSeed ที่ทั้งดีและฟรีจากทาง Google และผู้ผลิตอื่น อย่าง ProCamera, Manual, Camera+, ProCam, Lightroom, Polarr, VSCO และ Pixelmator เป็นต้น

กฏหรือข้อควรจำต่างๆในการถ่ายภาพนั้นในที่สุดถ้าผู้เรียนปฏิบัติอย่างเป็นประจำทุกอย่างจะเกิดขึ้นได้เองโดยอัตโนมัติ ทำให้สามารถตัดสินใจเองได้อย่างรวดเร็วว่าควรถ่ายสิ่งที่อยู่ตรงหน้าอย่างไร ขอแค่อย่าลืมฝึกฝนแล้วทุกอย่างจะค่อยๆก้าวหน้าขึ้นครับ